هرآنچه لازم است درباره چادر نماز بدانید!

چادر یا چادر نماز به پوششی از جنس پارچه اطلاق می گردد که در گذشته به صورت مربع چهارگوش بر روی سر استفاده می شده است؛ به طوریکه تمام بدن را پوشش می داد. چادر های قدیمی رفته رفته به صورت نیم دایره و به شکل های مختلف امروزی درآمدند.

می توان اینطور بیان نمود که چادر یک نوع پوشش برای بانوان جهت پوشیده تر شدن از گذشته تا به امروز به شمار می رود. به همین دلیل است که با شنیدن نام چادر و یا چادر نماز ذهن ما به سمت حجاب و البته یک حجاب کامل می رود.

واژه چادر در لغت نامه

در لغت نامه و دایره المعارف، کلمه چادر به معنای ردای زنان، بالپوش و حجاب می باشد. به عبارت دیگر پارچه ای عریض و طویل که زنان بر سر می کنند. بنابراین می توان اینطور نتیجه گیری نمود که : اولاً واژه چادر فقط برای بانوان استفاده می شود و دوم اینکه از این پوشش به عنوان یک سرانداز و یا پوششی برای سر و بعد برای کل بدن یاد می گردد.

پیشینه چادر و چادرپوشی

پوشیدن چادر تنها مربوط به دوره خاصی در تاریخ نمی باشد. در واقع چادر و یا در شکل امروزی آن مانند انواع چادر نماز، همواره به عنوان یک پوشش ساده، راحت و کامل مورد استفاده قرار می گرفته است. اما به طور کلی می توان استفاده از آن را به دو دوره پیش از اسلام و در دوره اسلامی ( پس از ظهور دین اسلام و گسترش آن در جهان )، بررسی نمود.

استفاده از چادر در دوره پیش از اسلام

با توجه به آنچه در کتیبه ها و الواح به جا مانده از گذشته وجود دارد؛ پوشش بانوان در دوره آشور ( قرن 8 ق م )،  بسیار به چادر امروزی شبیه بوده است. به عنوان مثال بر روی فرش معروف پازیریک نقش پیکره بانویی به چشم می خورد که سرپوشی بسیار شبیه به چادر ب عنوان یک سر انداز وجود دارد. موارد دیگری از این قسم نیز وجود دارد که می توان از میان آن ها به نقش برجسته های ارگیلی،نقش مهر های به جا مانده از دوره هخامنشی و … اشاره نمود؛ که در آن پوششی از روی تاج بانوان درباری به صورت بالاپوش از روی سر آن ها تا پایین اندام را در بر گرفته است. البته نمی توان شباهت زیادی میان آن بالاپوش و چادر یا چادرنماز امروزی بیان نمود؛ اما آنچه واضح است نقش تکه پارچه ای عریض و طویل به عنوان پوشش سر و بخشی از بدن برای بانوان در آن دوره بوده است.

استفاده از چادر در دوره اسلامی

در این دوره از چادر با نام ها و عناوین مختلفی یاد شده است؛ که نشان از کاربرد گسترده آن در محافل و فرهنگ های مختلف دارد. در سوره احزاب آیه 33 قرآن کریم از پوششی به نام ” جلباب ” یاد شده است که موجب شده است تا در آن زمان اختلاف هایی بر سر میزان پوشانندگی جلباب به وجود بیاید. همچنین در آن زمان زنان پوشش های دیگری از جمله قمیص، خمار، ملاءت و … نیز به سر می کردند که با بیان شدن جلباب در قرآن کریم، شبهاتی که در رابطه با پوشش صحیح بانوان بود، بیشتر شد.

یکی از موارد جالب توجه در رابطه با پوشش زنان در ادوار اسلامی رنگ چادر و یا پوشش آن ها بوده است. در آن دوره وجه تمایز زنان در طبقات مختلف جامعه، رنگ لباس آن ها بود. برخی از تاریخ نگاران بیشتر به رنگ های سفید، آبی پیچازی، بنفش و سورمه ای برای پوشش زنان اشاره کرده اند.

اما نام چادر در این سده های مختلف این دوره، در کنار دیگر البسه و پوشش های بانوان به منظور پوشش تمام یا قسمتی از بدن آمده است، که دارای رنگ، اندازه، نوع و کاربرد های مختلفی بوده است.

از چادر گلی مادربزرگ تا چادر نماز مدرن امروزی

امروزه آنچه به عنوان چادر از مدل های امروزی یاد می شود؛ به کلی با چادر نماز ساده ای که در گذشته مورد استفاده بانوان قرار می گرفته است، متفاوت است. همه ما چادر نماز گلدار مادربزرگ هایمان را به خاطر داریم. یک چادر نماز ساده بلند جلوباز که اغلب زمینه ای سفید با گل های ریز و درشت رنگارنگ داشت. این چادر نه تنها به عنوان چادرنماز، بلکه برای بیرون از منزل و در کوچه و خیابان نیز به کار گرفته می شد.

چادر مدرن امروزی که در شکل، مدل، رنگ و طرح های مختلف طراحی و تولید می گردد؛ دیگر نشانی از سادگی چادر ساده ایرانی را ندارد. شاید بتوان اینطور بیان نمود که تنها عنوان چادر یا چادر نماز و کمی هم شکل ظاهری آن را به یادگار نگه داشته است. اما تمامی این مدل ها، دارای الگو، دوخت و پارچه های متفاوتی هستند که روز به روز بر تنوع آن ها نیز افزوده می گردد.

امروزه نه تنها مدل های جدید برای خواندن نماز تولید می شود؛ بلکه نمونه هایی بسیار کاربردی و راحت به عنوان پوششی برای خارج از منزل نیر برای بانوان طراحی می گردد. به عنوان مثال نسل جدید از چادر نماز تحت عنوان نیم چادر و دامن که برای مراسم های مختلف فرهنگی و مذهبی نیز کاربرد دارد. و یا نمونه های متنوعی از چارشف برای پوشش کامل بانوان در خارج از منزل که می تواند بهترین جایگزین چادر مشکی باشد.

در میان مدل های متنوع چادر و چادرنماز، علاوه بر مدل که برای مبنای راحتی و کاربردی بودن ارائه می گردد؛ رنگ های مختلفی نیز به کار برده می شود. به این ترتیب نسل جدیدی از چادر رنگی مورد توجه بسیاری از بانوان قرار گرفته است.

انواع چادر نماز

با گذشت زمان و ورود افراد متخصص به عرصه های مختلف دوخت و پارچه، زیبایی، راحتی و کاربردی بودن مدل ها با یکدیگر تلفیق شد. دوخت و دوز چادر و چادرنماز نیز از این قاعده مستثنی نیست و امروزه مدل های متنوعی از چادر نماز طراحی و تولید می گردد. اما باید به این نکته توجه داشت که طبقه بندی چادر نماز بر اساس معیار ها و فاکتور های متنوعی صورت می گیرد. به عنوان مثال جنس و کیفیت پارچه، مدل چادر، اقلامی که همراه آن ارائه می شود و … همه و همه از جمله مواردی می باشد که دسته بندی متنوعی را برای چادر های امروزی ارائه می دهد.

انواع چادر نماز بر اساس جنس پارچه

به طور کلی پارچه چادری بر اساس نوع به دو دسته بزرگ پارچه طبیعی و مصنوعی تقسیم می شود.

پارچه چادر نمازی طبیعی

پارچه طبیعی پارچه چادری است که از الیاف طبیعی تشکیل شده است. این نوع از پارچه ها به هیچ عنوان حساسیت زا نمی باشند و در صورت استفاده مداوم آلرژی و یا مشکلاتی از قبیل به وجود نمی آورند. پارچه هایی مانند کتان، پنبه، نخ، کشمیر و ابریشم همگی در دسته پارچه الیاف طبیعی قرار داده می شوند. اما باید به این نکته توجه داشت که از این میان، تنها از یک یا دو مورد آن ها می توان برای دوخت چادر نماز بهره برد. چادر نماز ابریشم یا ساتن ابریشم، و چادر نماز نخی از جمله مدل هایی از چادرنماز به شمار می روند که دارای کیفیتی عالی می باشند.

چادر نماز نخی به دلیل درصد بالای نخ و الیاف طبیعی در بافت پارچه، بسیار لطیف، سبک و خنک می باشد. به همین دلیل است که این چادر همواره به عنوان یکی از پر مصرف ترین چادر ها در میان بانوان ایرانی شناخته می شود.

چادر ابریشم نیز به عنوان یک چادر مجلسی بیشتر به عنوان چادر عروس و یا چادری خاص در مراسم ویژه ای مورد استفاده قرار می گیرد. این چادر نیز به دلیل بافت ظریف پارچه بسیار لطیف و سبک می باشد.

پارچه الیاف مصنوعی

منظور از پارچه مصنوعی، پارچه هایی هستند که دارای درصد کمتری نخ و الیاف طبیعی می باشند. اغلب این پارچه ها دارای کمی آهار می باشند که موجب می ود پارچه تا حدودی خشک به نظر برسد. البته بسیاری از پارچه های مصنوعی هستند که دارای بافتی ظریف و بسیار لطیف و سبک می باشند. در میان انواع مختلف این پارچه، پارچه ویسکوز نخ و برخی از نمونه های ساتن و تور می تواند برای تولید چادر نماز مانند چادر نماز گلدار ویسکوز نخ مناسب باشد.

بیشتر بخوانید : آنچه نیاز است تا درباره پارچه دانتل بدانید!

مدل های مختلف چادر نماز

چادرنماز دارای مدل های بیشماری می باشد که هر کدام در موقعیت خاصی مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از چادر های بیشتر برای استفاده روزمره و نماز یومیه کاربرد دارد و برخی دیگر نیز با نام چادر نماز اما برای مراسمی خاص طراحی و تولید می شود. مانند چادر نماز عروس، چادر جشن تکلیف و … . در ادامه به برخی از محبوب ترین و پر استفاده ترین چادر نماز ها اشاره می کنیم.

1-     چادر نماز ساده

این مدل از چادر نماز که با نام چادر نماز سنتی و یا چادر چرخی نیز شناخته می شود؛ ساده ترین مدل در میان تنوع بیشمار چادر نماز های امروزی می باشد. الگوی چادر ساده کاملا منطبق با چادر ساده ایرانی است که از دیرباز به عنوان پرکاربردترین پوشش برای بانوان مورد استفاده قرار میگرفت. چادر نماز ساده به صورت یک نیم دایره است که شعاع آن منطبق بر قد شخص می باشد. با توجه به جلوباز بودن این چادر، کنترل آن بر روی سر کمی دشوار خواهد بود. به همین دلیل اغلب برای این چادر نماز جلو باز، یک کش در قسمت سر در نظر گرفته می شود.

2-     چادر نماز آستین دار

این چادرنماز یک مدل جلوبسته است که به دلیل آستین دار بودن، بسیار پرکاربرد می باشد. الگوی این چادر در دو مدل سنتی چرخی جلو بسته و لبنانی راسته طراحی و ارائه می گردد.

2-1- چادر نماز جلو بسته سنتی :

الگوی این مدل بسیار شبیه به الگوی چادر بلند ساده می باشد. به همین دلیل دارای گشادی و آزادی بیشتری در مقایسه با چادر لبنانی دارد.

2-2- چادر نماز جلو بسته لبنانی :

این مدل به صورت راسته دوخته می شود. در نتیجه حداکثر گشادی آن در حدود 2 متر در نظر گرفته می شود. البته این موضوع اصلا به آن معنی نیست که چادر نماز لبنانی راحتی و کارایی کمتری دارد؛ بلکه ممکن است به خاطر پارچه کمتری که در دوخت آن به کار می ورد؛ سبک تر و کاربردی تر نیز باشد.

3-     چادر نماز کیسه ای

همانطور که از نام این چادر نماز مشخص است؛ الگوی چادر کیسه ای بسیار شبیه به یک کیسه بسیار بلند و عریض است که با بند و یا کش روی سر قرار می گیرد. چادر نماز کیسه ای در دو مدل بند دار و مقنعه دار تولید می شود. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که چادر کیسه ای تنها مربوط به کشور ایران می باشد و در جوامع دیگر اغلب برای خواندن نماز از چنین مدل هایی استفاده نمی گردد.

3-1- چادر کیسه ای بند دار :

این مدل از چادر نماز به صورت راسته با گشادی چادر در حدود 2 متر دوخته می شود. همانطور که در تصویر دیده می شود؛ یک بند قسمت جلویی چادر را به پشت سر وصل می نماید و از پشت سر نیز با یک کش روی سر قرار می گیرد. این چادر آستین ندارد و با توجه به دو تکه بودن و درزی که در جلوی چادر باز می شود؛ محلی برای خارج کردن دست ها در نظر گرفته شده است. همچنین می توان برای پوشیده ماندن دست ها، آن ها را د زیر چادر قرار داد و از میان چادر خارج نکرد. پوشش کامل چادر نماز کیسه ای و همچنین راحتی آن موجب شده است تا به یکی از محبوب ترین مدل های چادر نماز در میان بانوان ایرانی تبدیل شود.

3-2- چادر کیسه ای مقنعه دار :

این مدل از لحاظ الگوی راسته چادر، مشابه مدل بند دار می باشد؛ با این تفاوت که قسمت پشتی چادر بلند تر از قسمت جلویی آن در نظر گرفته می شود تا به صورت یک چادر بر روی سر قرار بگیرد. همانطور که در تصویر مشاهده می نمایید یک مقنعه به قسمت جلوی چادر نماز دوخته شده ست که از پشت باز است و چادر از پشت روی سر قرار گرفته و در نتیجه پوشش کاملی را ارائه می دهد. رعض و گشادی چادر نماز کیسه ای مقنعه دار نیز حدود 2 متر می باشد که گشادی و آزادی کامل و مطلوبی برای چادر در هنگام نماز خواندن به شمار می رود.

4-     نیم چادر و دامن

این مدل نسل جدید از پوشش به عنوان چادر نماز به شمار می رود که اولین بار توسط مجموعه تولیدی حجاب فاطیما در کشور طراحی و تولید شده است. چادر نمازی دو تکه شامل یک نیم چادر ( چادر کوتاه ) و دامن که نیم چادر آن به صورت جدا نیز مورد استفاده قرار می گیرد. الگوی نیم چادر تا حدودی شبیه به چادرنماز ساده با کمی تغییر می باشد و دامن آن نیز اغلب به صورت راسته است. کمر دامن نیز به صورت کشی می باشد که راحتی بیشتری را ارائه می دهد. پوشش نیم چادر و دامن کامل و بسیار راحت می باشد. این مدل به دلیل کوتاه بودن چادر و دو تکه بودن، راحتی بیشتری را در هنگام حرکت به ویژه حرکت دست ها در نماز ( مثلا در هنگام قنوت و یا خواندن ادعیه پس از نماز و … )، فراهم آورده است. نیم چادری و دامن در مدل های ساده، آستین دار و مچی تولید می گردد.

مشاهده مدل های نیم چادر و دامن فاطیما

5-     خمار یا چارشف

این مدل از پوشش برگرفته از طرح های سایر کشور ها همچون اندونزی می باشد که دارای الگویی جدید و کاربردی می باشد. چارشف در کشور های دیگر اغلب به عنوان پوششی در بیرون از منزل برای بانوان کاربرد دارد؛ اما ما در حجاب فاطیما با ایجاد کمی تغییر در الگو و دوخت چارشف، آن را به نسل جدید از چادر نماز تبدیل کرده ایم. چارشف یا خمار دارای آستین می باشد و به دلیل الگوی خاصی که دارد؛ پارچه کمتری نسبت به سایر مدل های چادر نماز نیاز دارد. بنابراین می توان اینطور بیان نمود که انواع چارشف سبک تر از چادر نماز ایرانی می باشد. همانطور که در تصویر نیز مشاهده می شود؛ چارشف یک مدل جلوبسته است که به دلیل آستین دار بودن، در عین پوشش کامل، بسیار کاربردی و راحت نیز می باشد.

چارشف و خیمار دارای مدل های بسیار متنوعی می باشد که از میان آن می توان به انواع دو تکه و یک تکه، آستین دار و بدون آستین و با دامن، پیراهن و … می باشد.

مشاهده مدل های چارشف فاطیما